Oog in oog met orka’s
“Don’t be afraid of your fears. They’re not there to scare you. They’re there to let you know that something is worth it.”
― C. JoyBell C. –
Orka’s staan bekend als meedogenloze jagers. Ze spelen met hun prooien, zwiepen ze soms tiental meters door de lucht. Ik bestudeerde hun gedrag en raakte gefascineerd door hun intelligentie en de manier waarop ze in perfecte harmonie samenwerken. Na vijf jaar voorbereiding durfde ik het aan om met orka’s te duiken terwijl ze jagen op zeehonden.
Jagende orka’s
Vanaf onze boot volgen we op grote afstand een pod orka’s. We zien hoe ze dicht onder de kustrotsen zwemmen en een verrassingsaanval uitvoeren op zeehonden. Zeehonden zijn snel en vluchten naar ondiep water. We zien hoe een jonge zeehond op het nippertje aan de tanden van een orka weet te ontkomen door op de rotsen te klimmen.
Het is de natuur op zijn ruigst. Deze groep orka’s leeft in de wintermaanden in de zee rondom IJsland. In het voorjaar zwemmen ze de Noordzee in. Nu, in september, is deze groep orka’s daar nog steeds. Soms verleggen ze hun koers en zwemmen ze recht op onze boot af. Het grootste exemplaar, de bull, is acht meter lang, groter dan onze boot. Fiona kijkt me strak aan en fluistert: “Melvin: ga het water in… nu!” Ik geef haar een vernietigende blik. “No way! Heb je gezien hoe groot die beesten zijn?”
Natuurlijke habitat
In 2011 zag ik voor het eerst orka’s vanaf een vissersboot in de Noordzee. Ik publiceerde daarover deze video. We zien altijd dezelfde plaatjes van orka’s. Van hun rugvin. Maar het echte leven van de orka vindt plaats onder water, buiten ons gezichtsveld. Als je de orka in zijn natuurlijke habitat wilt ontmoeten, zul je het water in moeten. Zodoende nam ik duiklessen. Een bergbeklimmer onder water? Niet meteen een succes. Ik ging maximaal uit mijn comfort zone.
Zeventig procent van de aarde is zee. Wie de zee niet kent, kent de aarde niet. Meer dan negentig procent van onze oceanen zijn nog niet geëxploreerd. En zelfs van onze Noordzee weten we maar bar weinig. dat is voor mij des te meer reden om de zee te exploreren.
Intelligentie
Orka’s zijn intelligente dieren. Door wetenschappers wordt beschreven dat orka’s een cultuur hebben. Hun jachttechnieken kunnen per orka familie verschillen en deze kennis wordt overgedragen aan de jonge generatie. Een pod orka’s is een familie. Per familie gebruiken ze een soort dialect. Ook is hun communicatie zeer geavanceerd.
Wij mensen hebben niet de zintuigen om alle geluiden (echolocatie) te horen. Het is zeer waarschijnlijk dat de fluit- en pulstonen die orka’s onderwater maken ook gecompliceerde communicatieboodschappen bevatten. Zijn mensen slim genoeg om deze code te ontcijferen? Nog niet. Soms horen we hoge fluittonen door onze hydrofoon. Als orka’s aan het jagen zijn op zeehonden glijden ze geluidloos door het water.
Oog in oog met orka’s
Een paar dagen later. We varen uit om te gaan duiken. Na een uur zien we de onmiskenbare rugvin van een orka. Fiona vaart de boot naar een rotspunt. We hopen dat de orka’s hier langs gaan zwemmen. Ik rol achterover het water in. Toch een beetje nerveus. Hoe gaan ze reageren? Het wachten duurt me te lang. Ik zwem naar de oppervlakte: “Fiona, komen ze al?” Dan komt het verlossende woord. “Ja ze komen eraan!”
Ik laat mezelf naar de bodem zakken op zes meter diepte. De bodem bestaat uit rots met kelpplanten. Ik kijk tegen een muur van blauwgroen water aan. De orka’s hebben verfijnde zintuigen om hun prooi op te sporen. Ik ben slechts een onhandige duiker die veel lawaai maakt door het uitademen van luchtbellen. Ze moeten weten dat ik hier ben. Mijn lichaam is gespannen.
Vanuit het blauwe zie ik schimmen verschijnen in de mist van water. De schimmen worden steeds groter. Met hun massieve gestroomlijnde lichamen zwemmen ze recht op me af. Het gebeurt in een paar seconden. Foto’s maken, prent ik mezelf in. De orka’s vertragen en buigen met hun hoofd naar beneden. Ik kijk recht in de ogen van een joekel van een orka. Het zijn de ogen van een dier met oerinstinct om te overleven in de oceanen. Het dier analyseert me. Ik blijf gespannen, maar niet bang. Ik vertrouw op hun intelligentie.
Orka’s zijn zeer selectief in welke prooien ze pakken. De cultuur binnen hun pod, hun familie, bepaalt wat voor prooien ze eten. Zijn hoofd hangt recht voor me, op nog geen twee meter afstand. Zijn staart ligt aan de oppervlakte. Weet het dier dat ik slechts een onhandige duiker ben? Vergeleken bij deze machtige dieren zijn wij mensen maar klunzige schepsels. Het moment duurt voor mijn gevoel 10 minuten maar als ik de video later terugkijk zijn het slechts een paar luttele seconden geweest. Dan heft het dier zijn kop op en zwemt verder. Het verdwijnt in de mist van de onderwaterwereld.
Angst?
Was ik bang? Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik niet bang was. Soms moet je over je eigen angst heenstappen. Die dag lig ik vijf keer op de zeebodem, oog in oog met deze magnifieke dieren. De orka’s accepteren me volledig en passeren me op anderhalve meter afstand.
